Okulda öğretmenler öğrencilerinin var olan potansiyellerini göstermeleri için çaba harcarken, bazı çocuklar özel gereksinimleri ile dikkat çekmektedir. Sınıf içerisinde bilgiyi alma ve kullanma açısından yaşıtlarına göre farklı olduğu gözlenen, gerek okulda, gerekse evde verilen desteğe rağmen, okulda ve evde güçlük yaşamaya devam çocuklar gözlemlenebilmektedir.  Halk arasında disleksi olarak bilinen özgül öğrenme bozukluğu, okul çağında çocuğun derslerine çalışıyor olmasına rağmen, okuma (disleksi), yazma (disgrafi) ve aritmetik (discalkuli) alanlarına yönelik olan becerilerden birinde, ikisinde ya da hepsinde birden çocuğun aldığı eğitime, yaşına ve zekasına göre beklenen başarıyı gösterememesi ile seyreden, yaşam boyu süren gelişimsel bir bozukluktur.

Çocuklarda özgül öğrenme bozukluğu erkeklerde kızlara göre daha sık görülmektedir. Özgül öğrenme bozukluğunun kesin nedeni tam olarak bilinememekle birlikte, genetik-kalıtsal ve çevresel etkenlerin rol oynadığı düşünülen, biyolojik temelli gelişimsel bir bozukluk olduğu varsayılmaktadır. Özgül öğrenme bozukluğu olan çocuklar, dil, algısal kavramsal alan, motor koordinasyon, bellek, dikkat- hareket, organizasyon ve duygusal sosyal alanların bazılarında ya da hepsinde sorun yaşayabilmektedirler.

Özgül Öğrenme Bozukluğu Olan Çocukların Sorun Yaşayabilecekleri Alanlara Yönelik Sıklıkla Yaşadıkları Güçlükler

1)  Dil alanına yönelik yaşanan güçlükler

* Geç konuşurlar (ilk doğum gününe kadar hiçbir kelimenin söylenmemesi).

* Kelime hazneleri yaşlarına uygun değildir.

* Sözcükleri doğru telafuz etmekte güçlük çekerler (para-pala, arı- ayı vb.)

* Yaşlarına göre okuma hızları düşüktür ve okurken birçok okuma hatası yaparlar.

* Okumayı öğrenmede yaşıtlarına göre gecikirler.

* Bir sözcüğü yanlış şekilde hecelerine ve harflerine ayırırlar.

* Okurken ya da yazarken bazı harfleri ya da rakamları karıştırırlar (örneğin 2-5, 6-9, b-d, b-p, vb.).

* Gördüğü harf, sayı ya da sözcükleri ters okuyup yazabilirler (örneğin ve-ev, roman- orman, 6-9, vb.).

* Sözcüklerdeki harflerin sırasını yazarken ya da söylerken karıştırabilirler (elma-emla, ekmek- kemek, vb.).

* Yazarken ya da okurken, sıklıkla harf, hece, kelime, satır atlar ya da eklerler.

2) Algısal kavramsal alana yönelik yaşanan güçlükler

* Sayıları, harfleri, geometrik şekilleri öğrenmekte ve ayırt etmekte güçlük çekerler.

* Nesnelerin benzerlikleri ve farklılıkları, nesnelerin renk, şekil gibi özelliklerine göre sınıflandırılması gibi konularda zorlanırlar.

* Saati öğrenmekte zorlanırlar.

* Zamana ilişkin kavramları (dün, bugün, yarın, sabah, öğlen, akşam, vb.) anlamakta zorlanırlar.

* Sayıların, ayların, mevsimlerin, günlerin ardışıklığı gibi sıralama becerisi gerektiren konularda zorluk çekerler.

* Matematik sembolleri karıştırırlar (+,-,x, ÷).

* Çarpım tablosunu öğrenmekte yaşıtlarına göre daha geridirler.

3) Motor koordinasyon alanına yönelik yaşanan güçlükler

* El tercihinde gecikme söz konusudur.

* Yardımsız giyinmekte zorlanırlar.

* El yazıları okunaksızdır ve yaşıtlarına göre daha yavaş yazarlar.

* Harfleri ve şekilleri yanlış yönlerden başlayarak çizerler.

* Şekilleri kopya etmekte ve çizmekte güçlük çekerler.

* Sağ ve solu karıştırırlar.

* Ayakkabı, kravat bağlamak, düğme iliklemek gibi konularda güçlük çekerler.

* Motor becerilerine yönelik sakarlık ve beceriksizlikler yaşarlar (takılmak, düşmek, devirmek vb.)

* Sek sek oynamak, bisiklet sürmek, ip atlamak gibi oyunlarda zorlanırlar.

4) Bellek alanına yönelik yaşanan güçlükler

* Arkadaşlarının, öğretmenlerinin isimlerini hatırlamakta güçlük çekerler.

* Şiirleri, şarkıları hatırlamakta zorlanırlar.

* Günler, aylar, sayılar ve alfabenin ardışıklığını hatırlamakta güçlük çekerler.

* Yeni öğrendiği bilgiyi hatırlamakta veya sırasıyla hatırlamakta zorlanırlar.

* Okul araç -gereçlerini sıklıkla kaybederler.

5) Dikkat- hareket alanına yönelik yaşanan güçlükler

* Sözlü yönergeleri izlemekte zorlanırlar.

*  El ve ayakları sürekli hareket halindedir ve hareketsiz oturmakta güçlük çekerler.

* Düşünmeden hareket ederler.

* Sırasını beklemekte güçlük çekerler.

* Dikkatlerini bir noktaya odaklamakta ve sürdürmekte güçlük çekerler.

* Toplama çıkarma gibi işlemlerde eldeyi unutabilirler.

6) Organizasyon alanına yönelik yaşanan güçlükler

* Bir işe başlamak ve bitirmekte zorlanırlar.

* Düşüncelerini ve yapacağı etkinlikleri düzenlemekte zorluk çekerler.

*Aynı anda birkaç şeyi organize edemeyebilirler.

* Giyinirken giysilerinin sırasını karıştırabilirler (yeleğin üstüne gömlek giymek vb.).

* Düşüncelerini düzgün bir şekilde ifade etmekte zorlanır.

*  Çoğu zaman defterlerinin düzensiz, karışık ve iyi kullanılmamış oldukları görülmektedir.

7) Duygusal- sosyal alana yönelik yaşanan güçlükler

* Arkadaşlarının yüz ifadelerini, mimiklerini anlamakta ve yorumlamakta güçlük çekerler.

* Arkadaşlarıyla anlaşmakta zorlanırlar.

* Yaşıtlarına göre daha çocuksu davranışlar gösterirler.

* Neşeliyken birden öfkelenebilirler.

* Yaşına uygun oyunları anlamakta zorlanabilirler.

* Benlik saygılarında azalma gözlemlenebilir.

Özgül Öğrenme Bozukluğunun Tanı ve Tedavisi

       Özgül öğrenme bozukluğu çocukta bazen tek başına görülebildiği gibi, bazense başka psikiyatrik bozukluklarla birlikte görülebilmektedir. Sıklıkla dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile birlikte görülen özgül öğrenme bozukluğuna, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun dışında, depresyon, kaygı bozuklukları, davranım bozuklukları gibi psikiyatrik hastalıklar da eşlik edebilmektedir. Bu durum da, çocukta özgül öğrenme bozukluğunun değerlendirilmesini zorlaştırabilmektedir. Özgül öğrenme bozukluğu olan çocuğun tanısal değerlendirmesi, çocuk-ergen ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde, çocuk- ergen psikiyatristleri ve psikologlarla birlikte yapılmaktadır. Tanı, çocukla ve ailesiyle yapılan klinik görüşme, okulda öğretmenlerinden çocukla ilgili edinilen bilgiler ve çocuğa çeşitli psikolojik testler yapılarak konulmaktadır.

      Özgül öğrenme bozukluğu çocuğun, gerek akademik başarısını, gerekse aile ve sosyal ilişkilerini etkileyebileceğinden dolayı, ayrıca çocuğun kendine olan güveninde ve saygısında azalmaya neden olabileceğinden dolayı mutlaka tedavi edilmesi gereken bir bozukluktur ve erken tanı çok önemlidir. Özgül öğrenme bozukluğu tanısı okul çağında konulmasına rağmen, bu bozukluğa ilişkin belirtiler okul öncesi dönemden itibaren görülmektedir. Erken dönemde bu belirtilerin fark edilmesi ve bunlara müdahale edilmesiyle birlikte, çocuğa sağlanacak uygun destek, çocuğun okul yaşına kadar gereken temel becerileri edinmesi açısından önem taşımaktadır.  Özgül öğrenme bozukluğu olan çocukta tedavi için esas gerekli olan çocuğun öğrenme stiline uygun bireyselleştirilmiş özel eğitimin uygulanmasıdır. Ancak bu bozukluğa eşlik eden başka bir psikiyatrik hastalık söz konusu ise o zaman ilaç kullanımı gerekebilmektedir. Ayrıca özgül öğrenme bozukluğunun tedavisinde çocuğa bireyselleştirilmiş özel eğitimin verilmesinin yanında, çocuk, okul öğretmenleri, çocuk ve ergen psikiyatristi, klinik psikolog ve özel eğitim uzmanı işbirliğiyle tedavinin sürdürülmesi, çocuğun hem akademik hem de toplumsal yaşamının desteklenmesine katkı sağlamaktadır.