2 dakika yerinde duramıyor, oturduğu yerde oturamaz, çok yaramaz bu ablası…

Ne kadar da tanıdık geldi bunlar öyle değil mi? Şimdi biraz konuya değinelim. Halk arasındaki yaramaz söylemi, bilimsel terimi ise dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak adlandırılır ve 7 yaşından önce başlayıp en az 6 ay süren, birden çok ortamda görülen bir rahatsızlıktır.

Bu çocuklarda dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsel davranışlar ile kendini gösteren, sosyal yaşamı, toplumsal iletişimi etkileyen, çoğunlukla aile içi ilişkilerde ve okul eğitiminde sorunlar yaratan bir durumdur. Hiperaktif çocuklar çok konuşurlar, sürekli hareket halindedirler, çok kolay sıkılabilirler, dikkatsiz, sabırsız, dağınık ve atılgandırlar.

Uygunsuz zamanlarda uygunsuz davranışları yaptıkları olur ve bu nedenle ailenin tepkisini alırlar. Sıklıkla aile ve çevresiyle uyum bozukluğu gösterirler dolayısıyla hiperaktif çocukla sorunlar yaşanır.

Aileler yaramaz olan çocukları için benim çocuğum hiperaktif demeden önce bir psikoloğa götürmeli, çocuğun öncelikle başka bir sağlık problemi var mı diye bakılıp (örneğin kansızlık, tiroid) sonrasında psikologlar tarafından testler uygulanır ve belirtileri karşıladığı takdirde uzman kişi tarafından teşhis konulur.

Uygun tedavi ve ilaçlarla rahatsızlığın önüne geçilebilir. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği çocukta ikisi beraber görülebileceği gibi tek olarak da görülebilir.

Örneğin;  bir çocukta aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtileri varken, diğerinde yalnızca dikkat eksikliği olabilir. Bu çocuklardaki sorun tespit edilirken en çok yaşanan sıkıntıda, dikkat eksikliği olan çocuklarda hastalığın seyrinden dolayı yanlış anlamalar olmasıdır.

Mesela, bu çocuklarda dalmalar olur. Çocuk çok sessiz, sakin görünüyor, çok fazla hareket etmiyor ise dolayısıyla tembel sanılır. Onlar doktora götürüldüğünde, ‘Bu çocukta hiperaktivite var’ dense de aile bu teşhisi kabul etmeyebiliyor.

Çünkü hiç hareketli değiller ama yoğun şekilde dikkat eksikliği yaşıyorlar. Gelelim yapılması gerekenlere; aile ortamı çok iyi organize edilmelidir, çocuğun beslenme saatinden oyun saatlerine kadar bir planlamanın yapılması gerekir. Her şey ne kadar iyi planlanır, organize edilirse bu çocuklar o kadar iyi hareket edebiliyorlar. Çünkü bu çocukların önceden ne yapacağını bilmesi gerekiyor.

Anne baba çocuğu, bir saat sonra ders çalışmaya başlayacaksın, bu saatte tv izleyeceksin demesi gerekiyor. Okul öğretmeniyle sürekli ilişki içinde bulunulmalı, çocuğun okul içindeki arkadaşlarıyla olan davranışları da gözlemlenmelidir.

Çocuğa ceza vermek, şiddet uygulamak yersiz olduğu gibi faydasızdır da.

Unutmayın ki; bu bir rahatsızlıktır, çocuğunuzun bilinçli yaptığı bir şey değildir.