Bir bireyin sevdiği birisini kaybetmesi derin ve acılı bir süreçtir. Bu bireyler genelde sevdikleri değer verdikleri insanları, nesneleri ve ya fırsatları kaybederler. Değer verilen birisinin kaybının yas sürecini oluşturması beklenen bir durumdur fakat bu süreç ne kadar uzun ve sancılı olursa daha sonrası için yaşanacak sorunlar da o kadar büyüyebilir. Yas süreci normal ve yaşanılması gereken bir süreçtir.

Ne zaman sorun teşkil eder?

Yas sürecinde, zaman içinde yaşanan duygularda bir azalma olması beklenir. Eğer duygularda azalma ve durumu kabullenme gerçekleşmiyorsa, bu sürecin bireyde travmatik bir etki bıraktığı düşünülebilir. Uzayan süreç yas kabul edilmez ve müdahale edilmeyi gerektirebilir. Yaşanmış olan kayıptan 3-6 ay sonrasından kişinin bu halinde değişim olmuyor ve ya daha şiddetli şekilde devam ediyorsa depresyondan şüphelenilebilir.

Yas bireyden bireye farklılık gösterebilen bir durum olsa da genelde yasın belirli evreleri vardır. Bunlar:

İnkar: Birey bu dönemde üzüntüsünden dolayı kaybı bir şekilde kabullenmek istemeyebilir. Bireyler kaybettikleri insanın ölmemiş oldukları ile ilgili hayaller, düşünceler gibi durumlar inkar sürecinde görülebilecek durumlardır.

Pazarlık: Bireyler bu dönemde ölümü daha çok kabullenmiş bir haldedir. Fakat her şey tam anlamı ile düzelmiş değildir. Bireyler sosyal ilişkilerinde, iş-okul hayatlarında verimli olmayabilirler. Bazı durumlarda öz bakımlarında azalma görülebilir (Banyo vb gibi). Bu dönemde bireyler olan olmuş, bari şöyle yapayım gibi düşüncelerle kendilerine çıkar yol arayabilirler.

Kabullenme: Son aşama bireyin olayı kabullenme aşamasıdır. Birey eğer ilk iki evreyi olması gerektiği gibi atlatır ve depresyona girmeden yas sürecini tamamlarsa, kendiliğinden yaşama uyum sağlayacaktır. Sosyal ilişkileri eskiye dönecek, akademik ve iş hayatındaki verimliliği eskisi gibi olacaktır.

Ne zaman bir uzmana başvurulmalı?

Yaşanan kaybın sonrasında birkaç ay depresif durumlar normal kabul edilebilir. Yas ve depresyon belirtilerinin çok benzer olmasından dolayı yas sürecinde depresyon belirtilerinin görülmesi beklenen bir durumdur. Birey kayıptan bir süre sonra işine, okuluna dönebiliyorsa, birkaç ay sonra öz bakımını yeniden eskisi gibi sağlayabiliyorsa, bir süre sonra sosyal hayatı eskiye dönmeye başlamışsa bir sorun yoktur denebilir. Fakat birey hayatın normal akışına dönemiyor, kaybedilen birey ölmemiş gibi davranıyor, ilişki kurarken sorun yaşıyor ve ya kuramıyorsa bir uzman yardımı alması gerekebilir.