Aleksitimi

Psikolog Dudu Karaoğulları

Aleksitimi kavramı  ilk kez 1970'lerde Sifneos tarafın dan psikosomatik hastalıkları olan hastaların psikolojik özelliklerini tarif etmek için kullanılmıştır. Psikolog danışanına Ne hissediyorsunuz  diye sorduğu zaman danışan buna cevap olarak bende ne hissettiğimi bilmiyorum ve bilmediğimden dolayı buradayım  diye cevap verebiliyorlar. Kişiler bazen kendi duygularını tanımakta zorlanabilir. Aleksitimik kişiler duygularını fark edip, ifade etmede sorun yaşamaktadır. Ayrıca aleksitimik kişiler empati kuramadıklarından dolayı karşısındakinin hislerini de algılayamamaktadır. Kendi duygularını iyi tanıyamadıkları gibi mutluluklarını, sevinçlerini, hüzünlerini, kırgınlıklarını ve öfkelerini  ifade etmeden yaşarlar. Bu kişiler günlük yaşamda düşünebilmekte fakat duygu ve düşünceleri arasındaki bağı ayırt etmede zorlanmaktadırlar.

Aleksitiminin tıbbi karşılığı ise duygusal sağırlık olarak geçiyor. Örneğin bir baba özünde çok iyi insan olup size değer  verdiğini bilmenize rağmen duygularını sizinle paylaşırken, babanızı anlayamadığınızı hissediyorsanız size bu kavramı tanımanıza yardımcı olabilir. Bu kişiler duygularını dile dökmekte çok zorluk yaşarlar. Bu kişilerle yan yana olduğunuz zaman ise size yabancılık hissiyatı hissettirebilirler. Aleksitimik kişilerin toplumsal, sosyal ve duygusal ilişkileri zayıftır. Bu kişiler siz dürttüğünüz zaman tepki verip, dürtü bittiği zaman ise tepkileri de bitmektedir. Bu durum böyle olunca adeta size, boşa konuşuyormuşsunuz hissi vermektedirler. Bu kişiler karşılarındaki kişileri mutlu edemedikleri zaman ise stres seviyelerinde artış gözükür.

Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülmektedir. Bu durum ise erkeklerin pratik duygularının, kadınların ise sözlü dünyalarının daha gelişmiş olduğunu gösterir. Aleksitimik kişilerde anoreksiya, bedensel hastalıklar ve kronik ağrıların görülebildiği biliniyor. Ayrıca şizotipal, bağımlı, çekingen kişilik bozuklukları ile aleksitimi arasında ilişki bulunmuştur. Psikoterapi uygulamaları aleksitimik kişiler için olumlu sonuçlar göstermektedir.