Çavuşoğlu, A Haber'de katıldığı canlı yayında Rusya ve Ukrayna heyetlerinin İstanbul'da yaptığı görüşmelere dair açıklamalarda bulunarak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye’ye gelme durumunun olduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, "Biliyorsunuz; Bizim Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi mekanizmamız var. O konuda Rusya'dan bir tarih bekliyoruz. Ama şu anda savaşın süresi tam 35 günü geçti. (Savaşın) Yoğun olduğu bir dönemde ve gerginliğin azaltılması kalıcı bir ateşkesin ve insani koridorların açılması konusunda adımlar atılırken (Putin’in) ne zaman gelebileceği konusunda bir şey söylemek mümkün değil. Biz şimdi Sayın Putin’in Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi Toplantısı için Türkiye gelmesini bekliyoruz” dedi.
“BİZE ORADA (İSTANBUL'DA) AYAKÜSTÜ SOHBETLERDE 1-2 HAFTA İÇİNDE DAHA ÜST DÜZEYDE BİR GÖRÜŞMENİN OLABİLECEĞİNİ SÖYLEMİŞLERDİ”
Bakan Çavuşoğlu, Rus ve Ukraynalı tarafların bir iki hafta içinde daha üst düzey bir görüşme yapabileceğini bildirdiklerini de açıkladı.
İstanbul'da gerçekleştirilen Rusya-Ukrayna müzakere heyetleri toplantısının ardından ciddi konuların daha üst düzeylerde görüşüleceğini belirten Çavuşoğlu, "Bir taraftan bu iki teknik heyet müzakereleri sürdürürken dışişleri bakanları bir araya gelecek, bir mutabakat olursa paraflayacaklar, daha sonra liderler bir araya gelecek." dedi.
Çavuşoğlu, Dışişleri Bakanları düzeyinde bir görüşme için Türkiye'nin çalışmalar yürüttüğünü ifade ederek "Şimdi ikinci aşamada biz dışişleri bakanlarının bir araya gelmesi için gereken çalışmaları yapıyoruz. Dün hem (Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro) Kuleba'yla hem de (Rusya Dışişleri Bakanı Sergey) Lavrov'la mesajlaştık ve bu konudaki telkinlerimizi ve bize düşen konularda elimizden geleni yapacağımızı kendilerine ilettik. Lavrov Çin'deydi, oradan Hindistan‘a geçeceğini söyledi. Kuleba da aynı şekilde batıda. Özellikle Ukrayna olarak böyle bir toplantıya tabii iki taraf da hazır olduğu zaman gelmek istediğini söyledi." diye konuştu.
Ukrayna tarafının, İstanbul görüşmesinde Rusya'ya güvenlik garantilerini içeren tekliflerini yazılı ilettiğini hatırlatan Çavuşoğlu, Rusya tarafının da bunu Devlet Başkanı Vladimir Putin'e götüreceğini aktardı.
Çavuşoğlu, dışişleri bakanları düzeyinde görüşmenin zamanlamasına ilişkin de "Bizim hem ev sahibi hem kolaylaştırıcı hem de elimizden geldiği kadar dürüst bir müzakerecilik yapan ülke olarak kesin bir tarih vermemiz mümkün değil ama aşağı yukarı 1-2 hafta içinde. Bize orada (İstanbul'da) ayaküstü sohbetlerde 1-2 hafta içinde daha üst düzeyde bir görüşmenin en azından dışişleri bakanları düzeyinde bir görüşme olabileceğini söylemişlerdi." ifadelerini kullandı.
"TÜRKİYE'NİN GARANTÖRLÜK HALİNDE UKRAYNA'YA ASKER GÖNDERECEĞİ YORUMLARI DOĞRU DEĞİL"
"Garantörlük denince Türkiye'den beklentiler nedir" yönündeki soruya yanıt veren Çavuşoğlu, güvenlik garantileri konusunda bir mutabakat ortaya çıkmadan bu konuda kesin yorum yapmanın doğru olmadığını belirtti.
Çavuşoğlu, "Rusya’nın Batılı ülkelerin garantörlüğüne karşı çıktığına dair haberler de doğru değil." değerlendirmesini yaptı. Moskova ziyaretinde dahi Rus tarafının P5 + Almanya ve Türkiye'nin burada garantör olmasına karşı olmadıklarını söylediklerini aktaran Çavuşoğlu, bu hafta taraflar arasında yapılan İstanbul'daki müzakerelerde de farklı ülkelerin isminin zikredildiğini de ifade etti. Çavuşoğlu, İstanbul'da her iki tarafla yaptığı temaslara göre, garantörlüğün P5 + Almanya ve Türkiye ile gönüllü katılmak isteyen başka ülkelere açık olduğunu gördüklerini söyledi.
Çavuşoğlu, "Yorumlara bakıyoruz. Türkiye otomatikman güç gönderecek. Böyle bir şey yok. Bugün hatırı sayılır bir gazetede Türkiye'nin garantör olduğu zaman oraya asker göndereceğini söylüyor. Öyle bir şey yok. " dedi.
Rusya'nın P5 içinde yer almasına rağmen Ukrayna'nın P5'i garantör olarak teklif ettiğini kaydeden Çavuşoğlu, bu durumun ileride iki ülkenin yakınlaşmasını da sağlayabileceğini belirtti.
NATO'nun 5. maddesinin devreye girmesinin tüm ülkelerin fikir birliğiyle olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, bu maddenin devreye girmesi durumunda bile ülkelerin nasıl destek vereceğini kendisinin belirleyebildiğini söyledi.
Çavuşoğlu, "(Garantörlük halinde) Türkiye (Ukrayna'daki) savaşın içine hemen girecek, Türkiye oraya asker gönderecek gibi yorumlar doğru değil." diye konuştu.
Bakan Çavuşoğlu, bu konuda tam yorum yapabilmek için iki ülke arasında tam mutabakatın sağlanabilmesinin görülmesi gerektiğini vurguladı.
"EN ANLAMLI NETİCE İSTANBUL'DA ALINDI"
Çavuşoğlu, Ukrayna ve Rusya heyetlerinin Antalya ve İstanbul’da gerçekleştirdiği görüşmelerde çıkan sonuçlarla ilgili "Türkiye’nin her iki tarafı bir araya getirmesi, sadece bir araya getirmesi değil o toplantılarda Türkiye’nin de olmasını her iki tarafın da istemesi, Türkiye’ye yönelik her iki tarafın da duyduğu güvenin göstergesidir. Bu da izlediğimiz dengeli, ilkeli politikanın bir sonucudur." diye konuştu.
Rusya ve Ukrayna’nın liderleriyle Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra kendisinin de mevkidaşlarıyla temaslarının sürekli devam ettiğini aktaran Çavuşoğlu "En anlamlı netice, İstanbul’da alındı. Ama her şey bitti mi? Bitmedi. Burada bazı konularda bir uzlaşı, bir ortak anlayışa varıldı." dedi.
Çavuşoğlu, Ukraynalı ve Rus heyetlerin müzakerelerde artık tarafsızlığı müzakere etmediğini ve tarafsızlığın sağlanması için güvenceler konusunun tartışıldığını belirterek Ukrayna’nın tarafsız bir politika izlemeye hazır olduğunu ancak kendisine güvencelerin verilmesini talep ettiğini aktardı.
Müzakerelerde, Ukrayna’da Rusçanın bir dil olarak eğitimde önünde engel olmamasına, Ukrayna’nın Nazilerden ve silahtan arındırılması gibi konuların artık göreceli olarak daha az tartışıldığına dikkati çeken Çavuşoğlu, kolektif güvenlik anlaşmasının içeriği, Kırım’ın ve Donbas bölgesinin statüsünün ne olacağının konuşulduğunu ve bu konulara da karar verecek kişilerin de iki ülkenin liderleri olduğunu ifade etti.
İstanbul’daki görüşmelerden sonra gerginliğin azaltılmasıyla ilgili bazı adımların atıldığını anımsatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
"Ama sahada tam bu kararların yansımasını görmüyoruz. Örneğin bazı bölgelerden Rus askerlerin çıkarılması…'Taktik manevra' diyenler var. Şüpheci iyimser olanlar var. Biz de temkinliyiz çünkü (savaşın başlaması) 35 günü geçti yani müzakereciler, yaklaşık bir aydan sonra İstanbul'da bir araya geldi. Sonuçta burada önemli bir mesafe katedildi."
“PUTİN’İN TÜRKİYE’YE GELME DURUMU VAR”
Rusya Devlet Başkanı Putin’in Türkiye’ye gelme durumunun olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, şunları söyledi:
"Biliyorsunuz; Bizim Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi mekanizmamız var. O konuda Rusya'dan bir tarih bekliyoruz. Ama şu anda savaşın süresi tam 35 günü geçti. (Savaşın) Yoğun olduğu bir dönemde ve gerginliğin azaltılması kalıcı bir ateşkesin ve insani koridorların açılması konusunda adımlar atılırken (Putin’in) ne zaman gelebileceği konusunda bir şey söylemek mümkün değil. Biz şimdi Sayın Putin’in Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi Toplantısı için Türkiye gelmesini bekliyoruz. "
"MARİUPOL'DE KORİDORLAR HER İKİ TARAFA AÇILSIN"
Çavuşoğlu, Mariupol’de bir günlük geçici ateşkes sağlanması ve insani koridor açılması konusunda Antalya Diplomasi Forumu’ndan bu yana Türkiye’nin iki tarafla da görüştüğünü ancak bu konuda tarafların anlaşma sağlayamadığını ifade etti. Mariuopol’da binlerce sivil olduğuna, bunların da tahliye edilmesi gerektiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Koridorlar her tarafa, Rusya tarafına da açılsın, Ukrayna tarafına da açılsın. Burada insanları, 'kimse bu taraf ya da o tarafa gideceksin' diye zorlamasın. Ukraynalıların Rusya tarafına gitmesi söz konusu değil. Varsa burada Rus ya da Rusça konuşandan gitmek isteyen onu da serbest bırakmak lazım, onu da zorlamamak lazım veya siviller ne tarafa gitmek istiyorsa o tarafa doğru güvenli bir koridorun açılması lazım."