İştahınızın Nedeni Duygusal Yeme Bozuklukları Olabilir mi?

Psikolog Gül Yılmaz

Duygusal Yeme Bozuklukları Nedenleri ve Tedavisi Nedir?

Gündelik hayatınız içinde sık sık diyet yapıyor bir sonuç alamıyorsanız, “aslında tokum ama bir şeyler yemeliyim” diye düşüyorsanız, açlık hissiniz olmamasına rağmen yemek yemeğe devam ediyor ve kendinizi sürekli olarak aç hissediyorsanız duygusal yeme bozukluğunuz olabilir.

Duygusal yeme bozukluğunda ki kendini aç hissetme düşüncesi birden gelir ve normal öğünlerin aksine sonrasında genellikle pişmanlık hissi oluşur. Tabi ki de dönemsel olarak herkes de iştah artması görülebilir. Hepimizi bir gün içerisinde tatlı yemeği fazla kaçırabilir, kocaman bir hamburgeri bitirebilir ya da çok sevdiğimiz yemekten bir tabak daha isteyebiliriz. Bunların hiç biri duygusal yeme bozukluğumuz olduğunu göstermez.

Duygusal yeme bozukluğu; tüm bu örneklerden farklı olarak bir yemeği çok sevmemizden ya da çok fazla tüketmemizden kaynaklanmaz. Duygusal yeme bozuklukları; bireyin ilgi beklediği yakınlarından göremediği ilgi ve sevgi eksikliğinden, bu eksikliğe hayatında çok fazla önem vermesinden ve kendini iyi hissetme ihtiyacından kaynaklanır. Birey kendini iyi hissetmek için yemek yemenin vermiş olduğu zevkten yararlanmayı amaçlar ve duygusal yeme bozuklukları olan birey birden gelen yemek yeme istediğinin kaynağını bilmiyor olabilir. O nedenle kilosunu kontrol altında tutmaya çalışan bireylerde de, diyetisyenle çalışan bireylerde de duygusal yeme bozukluğu görülebilir.

Duygusal yeme bozukluğuna sahip bireyler ne yazık ki bir süre sonra kısır bir döngünün içine giriyor. Hayatını sürekli yemek yeme ihtiyacı içinde geçiren birey ihtiyacı olan duyguları yemek yemekten aldığı haz ile doldurmaya çalışıyor, ardından gelen pişmanlık duygusu ile kendini suçlu ve olduğundan mutsuz hissediyor ve negatif duygular gelmeye devam ediyor.

Sağlık sorunları nedeni ya da düzensiz beslenme ile ilgili çeşitli çözüm önerileri ve detaylı bilgi olsa da duygusal yeme bozukluğunun fark edilmediği oluyor.

Aşırı, bastırılamayan ve birden gelen yeme istediği eğer ki farklı bir sağlık sorununuz yok ise genellikle duygusal sebeplere dayanıyor ve duygusal açlığın iki nedeni var;

Birincisi stres, sevgisizlik, yalnızlık gibi negatif duygulardan kurtulmak için yemek ikincisi ise kutlama ya da keyif almak gibi, ödül bazlı, pozitif duygulardan kaynaklanan aşırı yemedir.

Stresli, sevgisiz ve yalnız hisseden birey keyif veren yiyecekler tüketerek negatif duyguları bir süreliğine kafasından atabiliyor. Yemek yediğini için duygularını bastırdığı ve rahatladığını düşünen birey bir süre sonra yemek yemenin negatif duyguları bastırdığı düşüncesini zihnine kodluyor ve negatif her duyguda yemek yemeğe yönelerek ardından gelen pişmanlık hissi ile baş etmeye çalışıyor.

Benzer bir durum, ödüllendirme konusunda da geçerli. Bir şeyleri kutlamak ya da kendimizi ödüllendirmek için yediğimizde, yedikten sonra sahip olduğumuz pozitif duygular; bir süre sonra bizi, benzer duyguları hissedebilmek için yememiz gerektiği konusunda şartlandırıyor.

Bu iki koşullandırmanın yanı sıra yanlış inançlar da duygusal yeme bozukluğunun nedeni olabilir. Bu inançlara; “mutlu olmanın en iyi yolu yemek”, “ yemek duyguları bastırmanın en iyi yolu” , “insanlar tarafından kabul görmeliyim, istediğim an bir şeyler yemek beni güçlü kılar” ve “ kutlamanın en iyi yolu yemektir” gibi cümleleri örnek verebiliriz. Bunlar duygusal yemek bozukluğuna sahip bireylerin en sık kullandığı cümleler içerisinde yer almaktadır.

Çözümü var !

Anlık olarak kendinizi rahatlattığınıza inandırsanız da ardından gelen pişmanlık duygusu ile başa çıkmak bile başlı başına bir problem. Ama tabi ki de duygusal yeme bozukluğunun çözümü var. Öncelikle hayatınızda aradığınız ama bulamadığınız sizi tetikleyen duyguları keşfetmek bunların nedenini ve temelini bilmek duygusal yeme bozukluğunun önüne geçmenin en önemli yoludur. Bilinçaltınızda yatan yanlış inanç ve şemaları bilmek ve bunları doğruları ile yer değiştirmek. Eğer kendinizi yalnız hissettiğiniz için yemek yemeğe yöneliyor hatta sırf bu nedenden dolayı yalnız kalmak istiyorsanız daha fazla sosyalleşmeyi denemek. Hiç bir duygunun ya da bir başkasından gelecek olan değerin sizin kendinize verdiğiniz değerden kıymetli olmadığını fark edebilmek. Eğer bu istek ile başa çıkamayacağınızı düşünüyorsanız psikolog desteği almak hem duygularınızın kaynağını ve nedenlerini öğrenmek, hem duygular ve beklentiler ile başa çıkmak hem de yeme bozukluğunun üstesinden gelmek için en etkili seçenek olacaktır.

Ve en önemlisi aslında hiç bir zaman yalnız olmadığınızı ve eğer gerçekten isterseniz duygusal yeme bozukluğunun çözümü olduğunu bilmek.