KTTO Başkanı Turgay Deniz, “2021 2. Çeyrek Bülteni’nin Nisan, Mayıs, Haziran aylarında yaşanan gelişmelere bağlı olarak “ KKTC ekonomisinin bir fotoğrafını çektiğini” kaydetti.
KTTO tarafından, Digi Veri Araştırma Merkezi'nin işbirliğiyle hazırlanan bültende, küresel ekonomi, KKTC, Türkiye ve GKRY’deki makroekonomik gelişmelere yer verildi.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası Mustafa Çağatay Konferans Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında konuşan KTTO Başkanı Deniz, Oda tarafından hazırlanan Ekonomi Bülteninin dördüncü sayısını kamuoyu ile paylaşmak için bu toplantıyı düzenlediklerini belirtti.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası olarak ekonomik verilerin izlenmesi konusuna büyük önem verdiklerini ifade eden Deniz, bu sayede kısa ve orta vadede ülke ekonomisini iyileştirmek için hangi alanlara yoğunlaşılması gerektiği konusunda daha kolay politika önerileri geliştirebileceklerine inandıklarını söyledi. Deniz, 2021 2. Çeyrek için hazırlanan Ekonomi Bülteninin yedi ana başlıktan oluştuğunu belirtti.
Küresel ekonomi
Bülteninin içeriğinden de bahseden Deniz, şunları kaydetti:
‘Küresel ölçekte şiddetli bir şekilde hissedilen eko- sağlık kriziyle geçen bir yılın ardından, küresel ekonomi nihayet Kovid-19 salgınının en kötü evrelerinden çıkmaya başlamıştır. Dünya genelinde krizin şiddetini azaltmayı hedefleyen hızlı politika tepkileri muhtemel daha kötü sonuçları önlemiştir.
Uluslararası kuruluşlar da küresel büyüme tahminlerinde salgının ilk evrelerine göre daha güçlü bir toparlanma olacağına yönelik beklentilerini ortaya koymuştur.
OECD, IMF ve Dünya Bankası yayımladıkları son raporlarda 2021 yılında küresel büyümenin sırasıyla %5,8, %6 ve %5,6 olacağını tahmin etmiştir.
Ancak geçen bu sürede sosyal ve ekonomik zorluklar artmış, milyonlarca insan işsiz kalmıştır. Şüphesiz ki gelecek, önemli zorlukları beraberinde getirmektedir.
Salgının halen devam etmesi ve yeni varyantların ortaya çıkmasıyla oluşabilecek dalgalanmalar önemli risk oluşturmaktadır.
Bu dönemde aşının ulaşılabilirliğinde zorluk yaşayan, sınırlı politika desteği sağlayan ve başta turizm olmak üzere hizmet sektörüne bağımlılığı yüksek olan ülke ekonomilerinin olumsuz ayrışacağı tahmin edilmektedir.
Salgınla birlikte artan dijitalleşme ve otomasyon işgücünün sektörler arasında yeniden tahsisini gerektirecektir.’
“Yelkenleri ayarlama programı”
KTTO Başkanı Turgay Deniz, ‘Yaşanacak dalgalanmalara karşı rotayı doğru belirlemek bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da önemlidir. KKTC’de yürütülen aşılama çalışmalarının etkisiyle ekonomik canlanmanın 2021’de hız kazanacağı değerlendirilmektedir. Salgının neden olduğu dalgalanmalara karşı doğru bir rota belirlemek için yapısal tedbirlerle birlikte hanehalkı ve işletmelere yönelik destek paketlerinin etkin ve verimli bir şekilde planlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda orta ve uzun vadeli bir planlamanın yapılması önümüzdeki sürece ışık tutacak bir imkân sağlayacaktır. Kıbrıs Türk Ticaret Odası bu ihtiyacın karşılanmasına katkıda bulunmak amacıyla önümüzdeki günlerde “Yelkenleri Ayarlama Programı” adı altında 3 yıllık bir orta vadeli program önerisini kamuoyu ile paylaşacaktır.’ diyerek DPÖ tahminlerine göre 2020 yılı sonunda %11,04 civarında küçüleceği öngörülen KKTC ekonomisi, İstatistik Kurumu’nun geçtiğimiz günlerde açıkladığı verilere göre 2020 yılında %16,2 küçüldüğünü de belirtti.
KKTC’de işsizlik oranının da 2020 yılında 9 yıl sonra ilk defa %10,1 ile çift hanelere çıktığını belirten Deniz, pandeminin istihdam yapılarında dijitalleşme ve uzaktan çalışmaya bağlı yol açtığı değişiklik önümüzdeki süreçte hassasiyetle izlenmesi gereken bir durum haline geldiğini de sözlerine ekledi.
Politika önerileri
2021 2. Çeyrekte Oda tarafından gündeme getirilen ve bültende yer verilen politika önerilerinden bazılarını dile getiren Deniz, şunları kaydetti:
Salgın ortamında istihdamın korunmasına yardımcı olmak amacıyla uygulamaya giren sosyal sigorta işveren prim desteğinin, yeni asgari ücretin yürürlüğe gireceği tarih itibariyle 6 ay süreyle devam ettirilmesi.
Aşılama oranının %70 olması halinde ülkeye giriş koşullarını yumuşatacağımız aşikârdır.
Dolayısıyla, aşılanmanın teşvik edilmesine yönelik aşısız olanlara sıkı kurallar uygulanmalıdır.
Bu bağlamda; turizm sektörünün geri kazanılması, yükseköğretim öğrencilerinin adaya getirilerek yüz yüze eğitime geçilmesi, gayri-menkul ve diğer yatırımcıların gelişi ve böylece dış talebin canlı tutulması hedefine yönelik olarak;
Ülkeye giriş koşullarında Türkiye, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Malta gibi bölge ekonomileri ile benzer açılış uygulamalarının hayata geçirilmesi,
Tarifeli sefer sayılarının artırılmasının sağlanması,
Öğrenci Dostu Ada Projesinin bütün sektörlerin desteğiyle yaygınlaştırılması ve tanıtımı sağlanması.
Mali kaynak gerektirmeyen bu önlemler; KKTC ekonomisinin diğer tüm sektörlerine; tarıma, sanayiye ve ticarete yayılma etkisi yaratacak, çok ihtiyaç duyulan iç ve dış talebi canlandıracak ve salgının kamu maliyesi üzerindeki yükünü hafifletecektir.
Aşılanmanın teşvik edilmesine yönelik aşısız olanlara sıkı kurallar uygulanması.
Ekonomik bültenin sunumu soru ve cevapların ardından sona erdi.